موافقتنامه پاریس، به نام آلودگی هوا و به کام کشورهای توسعه‌یافته

گروه محیط زیست و گردشگری خبرگزاری فارس؛ مقدسه فلاح زاده ـ پژوهشگر اقتصاد و محیط زیست:  UNFCCC نام یک مجمع بین‌المللی است که هرسال یک نشست به بهانه تغییر اقلیم برگزار می‌کند؛ اما در نشست سه سال پیش این مجمع در شهر پاریس تصمیمی گرفته شد که بحث‌های کارشناسی زیادی را به دنبال داشته است.

 تعهدات داوطلبانه   کشورهای   عضو برای کمتر کردن مصرف سوخت‌های فسیلی توافق‌نامه‌ای به اسم توافق‌نامه‌ی پاریس را رقم زد.  موضوع کلی این نشست، کمتر کردن تولید گازهای گلخانه‌ای ناشی از مصرف سوخت‌های فسیلی بوده که افزایش بیش از دو درجه‌ای دمای زمین را به دنبال خواهد داشت.

موضوعی که غرب با برگزاری سمینارهای متعدد، ساخت فیلم‌های سینمایی، بزرگنمایی تبعات گرم شدن زمین و هجمه‌های رسانایی به کشورهای دارنده‌ی سوخت‌های فسیلی، زمینه‌ روانی آن را برای جامعه‌ی جهانی فراهم می‌کند. تعهدات مشروط و غیر مشروط ایران در این نشست که در وهله‌ اولیه در غالب «سند برنامه‌ ملی ایران» را در راستای هدف این توافق اعلام می‌کند و ضامن کاهش 12 درصدی تولید این گازها خواهد بود نشان از موفقیت غربی‌ها در این حرکت سازماندهی‌شده دارد. تصمیمی که مسئولین سازمان محیط‌زیست دانسته یا نادانسته از آن دفاع کرده و آن را به‌ غلط ، کمکی به کاهش   آلودگی   هوای کلانشهرها می‌دانند، بار اقتصادی سنگینی را بر کشور و صنایع داخلی تحمیل خواهد کرد.

اما اینکه آیا موضوع تغییر اقلیم و آلودگی هوای تهران توجیه مناسبی برای پذیرش این توافق محسوب می‌شود و کوبیدن بر طبل گرم شدن زمین چه منفعتی برای غربی‌ها و چه آسیب‌هایی برای کشورهای درحال‌توسعه و دارنده سوخت‌های فسیلی به دنبال خواهد داشت مسائلی است که در ادامه به آن پرداخته می‌شود.

*کاتالیست‌های کاهنده‌ آلودگی هوا، گازهای گلخانه‌ای تولید می‌کنند

مسئولان سابق سازمان محیط زیست در زمان بررسی   موافقتنامه   پاریس در مجلس شورای اسلامی، یکی از منافع اصلی پیوستن کشور به توافق نامه‌ی پاریس را کاهش آلودگی هوا عنوان می‌کردند.

 این در حالی است که اولاً آلودگی هوای تهران و کلان‌شهرها براثر آلاینده‌های متحرک و کارخانه‌ها به وجود می‌آید نه گازهای گلخانه‌ای. به‌عبارت‌دیگر گاز دی‌اکسید کربن که هدف موافقت‌نامه پاریس است؛ گازی غیر سمی است و نقشی در آلودگی هوا ندارد.

 ثانیاً یکی از راهکارهای اصلی کاهش آلودگی هوا در کلان‌شهرها نصب اجباری کاتالیست روی خودروهاست. این کاتالیست‌ها که بین موتور و اگزوز وصل می‌شوند، منواکسید کربن و هیدروکربن‌های نسوخته‌ موجود در گازهای خروجی را به دی‌اکسید کربن و بخارآب تبدیل می‌کند که هردوی این‌ها گازهای گلخانه‌ای هستند.

 پس راهکار فعلی کاهش آلودگی هوا افزایش گازهای گلخانه‌ای را در پی خواهد داشت و توافقنامه‌ی پاریس نه‌تنها کمکی به کاهش آلودگی هوا نمی‌کند، بلکه تعهدات ناشی از آن با تغییر اولویت‌های اصلی کاهش آلودگی هوا به نحوه جلوی استفاده از کاتالیست های ضد آلودگی در شهرهای آلوده را می‌گیرد.

*دست غربی‌ها در جیب کشورهای درحال‌توسعه

اگر قرار باشد سناریوی گرمایش زمین ناشی از گازهای گلخانه‌ای پذیرفته شود، این کشورهای صنعتی هستند که با استفاده بی‌رویه از سوخت‌های فسیلی، سهم زیادی در انتشار این گازها تابه‌حال داشته‌اند و نباید هزینه‌ این اتفاق بردوش کشورهای درحال‌توسعه و دارنده‌ منابع نفت و گاز بیفتد. چراکه کشورهایی نظیر ایران درحالی‌که از شیب تند صنعتی شدن بالا می‌روند با پذیرفتن توافقنامه‌ی   پاریس،   باید به‌جای انرژی در دسترس و ارزان‌قیمت، انرژی جایگزین استفاده کنند که موجب کاهش فعالیت مراکز صنعتی، کارخانه‌ها و افزایش نرخ بیکاری می‌شود. با این طوفان ایجادشده اگر یک مرکز صنعتی سر پا هم بایستد، باید تاب افزایش قیمت تمام‌شده‌ی کالاها را داشته باشد. از طرفی  کشورهای اروپایی  که حامیان اصلی این توافق هستند و منابع نفت و گاز بسیار اندکی دارند بازاری گسترده برای  فروش محصولات و تکنولوژی نیروگاه‌های تجدید پذیر خود فراهم می‌کنند لذا طبیعی است که کشورهای اروپایی به تمام قدرت از موافقت‌نامه پاریس حمایت کنند و سعی کنند تا دیگر کشورها از این معاهده پیروی کنند.

در شرایط اقتصادی کنونی کشور دلیل تعجیل سازمان محیط ‌زیست و فشار به مجلس برای پیوستن به  چنین توافق‌نامه‌ای آن‌هم به قیمت ضربه زدن به صنایع و افزایش بیکاری در جامعه جای بسی تأمل است. چراکه اگر  ایران به‌صورت رسمی زیر بار این توافق برود و در فشار اقتصادی  ناشی از آن نتواند به تعهداتش عمل کند  زمینه‌ی تحریم‌های جدید بین‌المللی را فراهم می‌کند.

انتهای پیام/